نەخۆشی تای خوێن بەربوون چییە؟

پەتای کۆنگۆ یاخود تای خوێنبەربوون، بەهۆی ڤایرۆسێکەوە سەرهەڵدەدات کە زیندەوەرێکی بچوک "گەنە" هەڵیدەگرێت، ئەم ڤایرۆسە  لە شارەکانی ئەفریقا و بەلقان و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئاسیادا، ساڵانە زیاد دەکات و بڵاوە.

نەخۆشییەکە لە ڕێگەى ئاژەڵەوە بۆ مرۆڤ دەگوازرێتەوە، بۆ یەکەمجار لە ساڵی 1944 لە جەنگى جیهانی دووەمدا سەریهەڵداوە، 40% ئەو کەسانەی تووشی دەبن رووبەڕووی مەرگ دەبنەوە.

دەربارەی نیشانەکانی نەخۆشی تای خوێنبەربوون و چارەسەر و چۆنێتی خۆپاراستن و گواستنەوەی بۆ مرۆڤ، دکتۆر سەرهەنگ جەلال، بەڕێوەبەری بەشی خۆپاراستنی تەندروستی هەولێر بۆ خەندان زانیاری زیاتر دەخاتەروو.

ماۆه له درێژه‌ی بابه‌ت 

بەکارهێنانی کرێمی ڤازلین بۆ برین و سوتاوی پێست، بەسوودە؟

کرێمی ڤازلین لە ئێستادا لە هەموو ماڵێکدا هەیە، بە شێوەی جۆراوجۆر بەکاردەهێنرێت، بەتایبەت بۆ برین و سوتاندنەوەی پێست، بەڵام ئایا ئەمە بەسوودە و زیانی نییە؟

بەپێی توێژینەوەی زاناکان کە لە ماڵپەڕی "بی بی سی" بڵاوکراوەتەوە، بەکارهێنانی کرێمی ڤازلین بۆ برین و سوتاندنەوە زیانی هەیە، چونکە مەترسی برینەکە زیاد دەکات، بەهۆی ئەوەی رێگانادات ئەو پێستە وشکبێتەوە و نوێ بێتەوە، واتە پێستە خراپەکە فڕێ بدات، وادەکات بە شێداری بمێنێتەوە.

پسپۆڕان ئاماژە بەوەشدەکەن، خاوێنکردنەوەی برینەکە رۆژانە گرنگە، هەربۆیە ئەگەر خاوێن کردەوە، کرێمی دژە بەکتریا هێندە بەکارهێنانی گرنگ نییە، پرۆفیسۆر "رۆبێرت ئارینز لە زانکۆی "لیدزی" بەریتانیا، دەڵێن بەکارهێنانی ڤازلین سوودی زۆرە، بەڵام بەوشێوەیە باش نییە، چونکە ماددیەکەی تێدایە پێی دەوترێت "فبرین" کە ساڕێژبوونی برینەکە دوادەخات، باشترە بەکارنەیەت.

هۆشداریش دەدرێت لە هەڵگرتنی ڤازلین بەسەر داخراوی یان دوورکەوتنەوە لە بەکارهێنانی هەر پێنج پەنجەکەت، چونکە میکرۆب و بەکتریا کۆدەکاتەوە.

رێگامەدە منداڵەکەت هێدفۆن بەکاربهێنێت

بەکارهێنانی هێتفۆن بۆ منداڵان، زیانی تەندروستی هەیە و ئەگەری هەیە تووشی کەمی ئاستی بیستن بێت.

بەپێی هەواڵەکەی ماڵپەڕی " buzzkito" لە زانکۆی ئاراسموس" لە هۆڵەندا لێکۆڵینەوەیەک ئەنجامدراوە لەسەر زیاتر لە 3316 منداڵ، کە تەمەنیان لەنێوان 9-11 ساڵیدا بووە، دەربارەی کاریگەرییەکانی گوێگرتن لە میوزیک لەرێگای هێدفۆنەوە لەرووی تەندروستییەوە.

لە ئەنجامدا دەرکەوتووە 443 منداڵ، بە رێژەی لە %14بەدەست کێشەی کەمی ئاستی بیستنەوە دەناڵێنن، لەلایەکی دیکەوە بەشێک لە پسپۆڕان ئاماژە بەوەدەکەن، کە کاریگەری هێتفۆن پەیوەندی بە ئاستی دەنگی میوزیک یان تەمەنی منداڵەکەوە هەیە.

  ماۆه له درێژه‌ی بابه‌ت

سیر لە سێ نەخۆشی مەترسیدار دەتپارێزێت

بەپێی چەند توێژینەوەیەکی زانستی نوێ، سیر باشترین پێکهاتەیە دژی سێ نەخۆشی درێژخایەن و مەترسیدار، پێویستە رۆژانە بخورێت.

توێژینەوەکە لە زانکۆی "نوتنگهام" لە بەریتانیا ئەنجامدراوە، تێیدا باس لە خواردنی سیر و سوودەکانی دەکات، جەخت لەوەشدەکاتەوە کە سیر لە سێ نەخۆشی مەترسیداری دڵ و شێرپەنجە و جۆری دووەمی شەکرە دەتپارێزێت، چونکە بڕێکی باش ماددەی بەسوودی وەک کبریتی تێدایە.

پسپۆڕانی توێژینەوەکە ئاماژە بە چۆنێتی خواردنی سیرەکە نادەن، تا بزانرێت لەرووی پزیشکییەوە خواردنی سیر چۆن سوودی زیاترە، هاوکات ئاماژە بەوەشدەکەن کە سیر پەستانی خوێن نزم دەکاتەوە و رێکیدەخات.

بەپێی هەواڵەکەی ماڵپەڕی " hiamag" پزیشکی پسپۆڕ د. پیتەر رۆز دەڵێت "ئەمە مانای ئەوەنییە سیر سەرچاوەیەکی سەرەکی و گەورە بێت دژی نەخۆشییەکان، بەڵام مەترسییەکانی کەمدەکاتەوە، نەک بەیەکجاری کۆتایی بێت.